تست زمان پروترومبین (PT): هدف، اقدامات احتیاطی، محدوده نرمال و نتایج

تست زمان پروترومبین (PT) مدت زمان تشکیل لخته در نمونه خون را تعیین می کند. این آزمایش که در لیست آزمایشگاه هماتولوژی آلبرت قرار دارد؛ زمان INR محاسبه ای است که بر اساس نتایج به دست آمده از آزمایش PT انجام می شود. محدوده طبیعی این آزمایش 12-13 ثانیه است که نشان دهنده مقدار طبیعی پروتئین های لخته کننده در خون است.

پروترومبین یک عامل انعقاد پروتئینی است که توسط کبد در بدن شما تولید می شود. در صورت آسیب یا تصادف، عوامل انعقادی با هم کار می کنند تا لخته هایی را روی زخم تشکیل دهند و مانع از دست دادن بیش از حد خون شوند. سرعت تشکیل لخته به تعداد فاکتورهای انعقادی در خون و میزان عملکرد آنها بستگی دارد.

لخته شدن آهسته خون در بدن شما می تواند منجر به از دست دادن خون بیش از حد در هنگام آسیب شود. در مقابل، لخته شدن خیلی سریع خون به طور بالقوه منجر به لخته‌ های مضر خون می‌ شود که می‌ تواند جریان خون را از طریق شریان‌ ها و وریدها مسدود کند.

نتیجه آزمایش PT/INR علت اصلی خونریزی و اختلالات لخته شدن را مشخص می کند. همچنین تأیید می کند که آیا داروهایی که برای جلوگیری از لخته شدن خون استفاده می شوند به درستی کار می کنند یا خیر.

پزشک ممکن است آزمایش پروترومبین را به دلیل این علائم اصلی توصیه کند:

• خون ریزی بیش از حد
• به راحتی کبود می شود
• خونریزی طولانی مدت پس از جراحت یا جراحی
• خستگی
• تنگی نفس
• درد شکم
• درد مفاصل
• تورم

آزمایش زمان پروترومبین برای رقیق شدن خون

علاوه بر توانایی در تشخیص تمایل به انعقاد خون، آزمایش PT همچنین می تواند برای نظارت بر بیمارانی که تحت درمان با رقیق کننده های خون یا ضد انعقاد هستند نیز مورد استفاده قرار گیرد.

اهمیت این آزمایش در آزمایشگاه آلبرت در دوران همه‌گیری COVID-19 بیشتر برجسته شد. مطالعات مختلف نشان داده اند که PT یک شاخص قوی در پیش بینی میزان مرگ و میر در بیماران مبتلا به COVID-19 است. نظارت بر PT در این بیماران می تواند از عوارض ترومبوتیک مانند ترومبوز ورید عمقی (DVT)، بیماری های قلبی عروقی (CVD) ناشی از اختلالات انعقادی جلوگیری کند.

آزمایش پروترومبین چه چیزی را تشخیص می دهد؟

در صورت آسیب یا بریدگی یا آسیب به رگ های خونی، بدن بلافاصله شروع به فعالیت می کند و سلول ها و پلاکت ها در محل زخم جمع می شوند. این سلول ها سعی می کنند با ایجاد یک پلاگ موقت، خونریزی را کاهش دهند. علاوه بر این، برای تولید یک لخته خون قوی، یک سری پروتئین های پلاسما به نام فاکتورهای انعقادی یا لخته شدن با هم عمل می کنند تا فیبرین تولید کنند که زخم را می بندد و بهبودی شروع می شود. در میان این عوامل انعقادی، پروترومبین که به عنوان فاکتور II نیز شناخته می شود، برای فرآیند لخته شدن حیاتی است.

زمان پروترومبین یک آزمایش مهم برای تشخیص اینکه آیا پنج فاکتور مختلف انعقاد خون شامل فاکتورهای I، II، V، VII و X وجود دارند و به خوبی با هم کار می کنند، است.

هدف از تست زمان پروترومبین چیست؟

این آزمایش را می توان برای تشخیص اختلالات ارثی و سایر شرایط موثر بر لخته شدن خون استفاده کرد، از جمله:

• کمبود ویتامین K
• کمبود فاکتورهای انعقادی I، II، V، VII یا X
• بیماری های کبد
• هموفیلی
• بیماری های مرتبط با مغز استخوان
• بیماری فون ویلبراند
• بیماری های مرتبط با سیستم ایمنی
• سرطان، از جمله سرطان خون.

آزمایش پروترومبین چگونه انجام می شود؟

آزمایش زمان پروترومبین معمولا کمتر از پنج دقیقه طول می کشد و با گرفتن نمونه خون از ورید انجام می شود. یک سوزن در رگ بازوی شما وارد می شود و مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع آوری می شود. هنگامی که سوزن داخل یا خارج می شود ممکن است احساس سوزش کمی داشته باشید.

قبل از انجام تست پروترومبین چه اقدامات احتیاطی انجام می شود؟

شما قبل از آماده شدن برای این آزمایش نیازی به آمادگی ندارید، زیرا لازم نیست قبل از PT ناشتا باشید.

با این حال، برخی مواد غذایی مانند جگر، کلم بروکلی، نخود، چای سبز، کلم پیچ، سبزی شلغم و غذاهای تهیه شده از سویا ممکن است بر نتایج شما تأثیر بگذارند. برای اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.

علاوه بر این، داروهای کمی که به جلوگیری از لخته شدن خون کمک می کنند نیز می توانند بر نتایج آزمایش شما تأثیر بگذارند، که عبارتند از:

• وارفارین
• آسپرین
• هپارین
• سایر رقیق‌کننده‌های خون مانند مهارکننده‌های مستقیم ترومبین و مهارکننده‌های فاکتور Xa.
• سایر داروها مانند استروئیدها، آنتی بیوتیک ها، داروهای استروژن، آنتی اسیدها، مکمل های غذایی نیز می توانند بر نتایج آزمایشگاهی شما تأثیر بگذارند.

احتیاط:

بدون مشورت با پزشک خود دوز را کاهش ندهید یا هیچ دارویی را قطع نکنید.

آیا خطرات مرتبط با آزمایش زمان پروترومبین وجود دارد؟

خطر بسیار کمی در ارتباط با PT وجود دارد. برخی از افراد ممکن است علائم خفیفی را تجربه کنند که اکثر آنها به سرعت ناپدید می شوند. بعضی از آنها عبارتند از:

• احساس سرگیجه یا سبکی سر
• خونریزی یا کبودی در محل سوراخ
• عفونت.
• با این حال، اگر اختلال خونریزی دارید، ممکن است در معرض خطر خونریزی بیش از حد و هماتوم باشید.

نتایج آزمایش زمان پروترومبین به چه معناست؟

نتایج آزمایش زمان پروترومبین می تواند با توجه به سن، جنسیت، سابقه پزشکی و روش مورد استفاده برای آزمایش زمان تغییر کند.

اگر از داروهای رقیق کننده خون استفاده نمی کنید

محدوده طبیعی PT INR بین 11 تا 13.5 ثانیه است. نتایج PT به طور کلی به عنوان INR زمان پروترومبین گزارش می شود و محدوده طبیعی برای یک فرد 0.9 تا حدود 1.1 است.

اگر نتایج INR یا PT شما نرمال نبود، نشان دهنده شرایط زیر است:

• یک اختلال خونریزی دهنده
• یک اختلال لخته شدن
• بیماری کبد
• کمبود ویتامین K

اگر از داروهای رقیق کننده خون یا وارفارین استفاده می کنید

INR معمولاً بین 2 تا 3.5 است زیرا رقیق کننده خون زمان لخته شدن را افزایش می دهد.

• اگر سطح INR بالا باشد، نشان دهنده خطر خونریزی خطرناک است.
• اگر سطح INR پایین باشد، نشان دهنده خطر لخته شدن خون خطرناک است.

محدودیت ها

• ارزیابی محدود فاکتورهای انعقادی: این آزمایش عمدتاً فعالیت فاکتورهای انعقادی II، V، VII و X را ارزیابی می کند. سایر فاکتورهای انعقادی مانند VIII و IX مستقیماً توسط آزمایش ارزیابی نمی شوند.
• تداخل داروها: ممکن است توسط برخی داروها مانند داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین یا هپارین تأثیر بگذارد. این می تواند تفسیر نتایج آزمون را دشوار کند.
• نتایج متغیر: آزمایش زمان پروترومبین بسته به آزمایشگاهی که آزمایش را انجام می‌دهد، معرف‌ های مورد استفاده و کالیبراسیون تجهیزات می‌ تواند نتایج متغیری تولید کند.
• عدم حساسیت: ممکن است برای تشخیص تغییرات ظریف در عملکرد لخته شدن به اندازه کافی حساس نباشد. آزمایش‌ های دیگر، مانند زمان ترومبوپلاستین جزئی فعال (aPTT)، ممکن است در تشخیص برخی اختلالات خونریزی حساس‌ تر باشند.

جمع بندی

آزمایش زمان پروترومبین (PT) به عنوان یک ابزار تشخیصی مهم برای تشخیص اختلالات خونریزی، ارزیابی سلامت کبد و نظارت بر اثربخشی داروهای رقیق کننده خون استفاده کنند. اگرچه این یک روش ساده و کم خطر است، اما این آزمایش می تواند اطلاعات مهمی را ارائه دهد که می تواند انتخاب های درمانی را تعیین کند و نتایج بیمار را افزایش دهد.

اگر بیماران از هدف، الزامات و خطرات احتمالی تست PT آگاه باشند، ممکن است تصمیمات مراقبت های بهداشتی خود را آگاه تر و کنترل کنند. اگر پزشک به شما توصیه می‌کند که آزمایش PT انجام دهید، حتماً دستورالعمل‌های قبل از آزمایش را به دقت دنبال کنید و در مورد نگرانی‌هایی که ممکن است داشته باشید با آنها صحبت کنید.

سوالات متداول

1. آزمایش زمان پروترومبین (PT) چیست؟

این یک آزمایش خون است که مدت زمان لخته شدن خون را در پاسخ به برخی مواد شیمیایی اندازه گیری می کند.

2. هدف از تست PT چیست؟

ایت تست برای ارزیابی توانایی لخته شدن خون، نظارت بر اثربخشی داروهای رقیق کننده خون و تشخیص اختلالات خونریزی انجام می شود.

3. آزمایش چگونه انجام می شود؟

یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی یک نمونه خون از ورید بازو جمع آوری می کند و آن را برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه می فرستد.

4. خطرات احتمالی آزمایش چیست؟

خونریزی، عفونت یا کبودی در محلی که سوزن وارد می شود، و همچنین خطر کوچک خونریزی بیش از حد یا تشکیل هماتوم از خطرات احتمالی به شمار می روند.

5. چه چیزی می تواند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارد؟

برخی داروها، مانند داروهای رقیق کننده خون و شرایط پزشکی که بر توانایی لخته شدن تأثیر می گذارد.

6. نتایج آزمایش چه چیزی را نشان می دهد؟

نتایج به عنوان یک نسبت نرمال شده بین المللی (INR) گزارش می شود که می تواند خطر خونریزی یا لخته شدن خون را نشان دهد.

7. نتیجه آزمایش چگونه تفسیر می شود؟

ارائه‌ دهنده مراقبت‌های بهداشتی نتایج آزمایش را همراه با سایر اطلاعات بالینی تفسیر می‌کند تا علت اصلی هر گونه ناهنجاری را تعیین کند و در صورت لزوم یک برنامه درمانی مناسب ایجاد کند.