شاید برایتان پیش آمده باشد که برگه آزمایش خون را در دست بگیرید و با مخفف هایی مثل VLDL مواجه شوید که معنی شان را ندانید. اغلب مردم وقتی به نتایج آزمایش چربی خون نگاه می کنند، تمرکزشان روی کلسترول یا تریگلیسیرید است، اما واقعیت این است که شاخص هایی مثل VLDL هم به همان اندازه اهمیت دارند؛ حتی شاید بیشتر.
در این مقاله قرار نیست با اصطلاحات پیچیده پزشکی گیجتان کنیم. هدف ما این است که با زبانی ساده و قابل فهم، به شما کمک کنیم تا بدانید آزمایش VLDL چیست، چطور اندازهگیری میشود، بالا یا پایین بودن آن چه مفهومی دارد و چه باید کرد اگر نتیجه آزمایشتان غیرطبیعی بود. پس اگر دوست دارید یک بار برای همیشه با تفسیر آزمایش VLDL آشنا شوید، تا پایان همراه ما باشید.
مقدار نرمال VLDL در آزمایش خون
برای اینکه بتوانید درست متوجه شوید نتیجه آزمایشتان خوب است یا نه، باید بدانید که محدوده نرمال VLDL چه عددی است. این مقدار به صورت میلی گرم در دسیلیتر (mg/dL) اندازه گیری می شود.
به طور معمول مقدار VLDL به صورت زیر دسته بندی می شود:
[table id=9 /]
البته همیشه باید000000000/ این عدد را در کنار سایر شاخص های چربی خون مثل تری گلیسیرید، LDL (کلسترول بد) و HDL (کلسترول خوب) بررسی کرد. گاهی ممکن است VLDL در محدوده نرمال باشد اما بقیه فاکتورها خطرناک باشند و پزشک تصمیم بگیرد بررسی بیشتری انجام دهد.
فرمول محاسبه vldl
مقدار VLDL معمولاً به طور مستقیم اندازه گیری نمی شود، بلکه از طریق فرمول محاسبه می گردد:
VLDL = تری گلیسیرید ÷ 5
این فرمول زمانی معتبر است که سطح تری گلیسیرید کمتر از 400 باشد. پس اگر پزشک شما به VLDL توجه دارد، احتمالاً قصد دارد وضعیت تری گلیسیرید خون شما را نیز بررسی کند.
تفسیر VLDL در آزمایش خون
حال به تفسیر آزمایش VLDL می رسیم. اکنون که می دانیم VLDL چه نقشی دارد و مقدار نرمال آن چقدر است، باید ببینیم بالا یا پایین بودن این عدد چه معنایی دارد.
1. VLDL پایین (کمتر از 2)
شاید شنیده باشید که پایین بودن چربی در خون خوب است. در اکثر موارد همین طور است، اما اگر VLDL شما خیلی پایین باشد (مثلاً کمتر از ۲)، ممکن است نشانه ای از یک مشکل دیگر باشد. مثلاً:
- سوء تغذیه شدید یا رژیم های خیلی محدودکننده
- مشکلات جذب چربی در روده
- اختلال در عملکرد کبد
- پرکاری تیروئید
البته در بسیاری موارد، VLDL پایین بدون علامت خاصی است و نیازی به نگرانی نیست، مگر اینکه با علائم دیگری همراه باشد.
2. VLDL نرمال (2 تا 30)
اگر عدد VLDL شما در این بازه باشد، خیالتان راحت باشد! شما در محدوده ایمن هستید. اما این به معنی این نیست که همه چیز عالی است. اگر سبک زندگی ناسالمی دارید یا سایر شاخص ها مثل LDL بالا هستند، باید بیشتر مراقب باشید تا این عدد در آینده از کنترل خارج نشود.
برای حفظ سطح نرمال VLDL:
- مصرف چربی های سالم مثل روغن زیتون و آجیل
- کاهش مصرف قندهای ساده
- تحرک کافی و ورزش منظم
- مدیریت استرس و خواب کافی
3. VLDL بالا (بیش از 30)
اگر عدد VLDL شما بیشتر از ۳۰ باشد، وقت آن است که حواستان را جمع کنید. این مقدار بالا معمولاً به این معناست که میزان تری گلیسیرید در بدن زیاد است و کبد چربی زیادی تولید می کند. دلایلش می تواند یکی از موارد زیر باشد:
- مصرف بیش از حد غذاهای پرچرب و قندی
- چاقی، به ویژه چاقی شکمی
- سبک زندگی بی تحرک
- دیابت کنترل نشده
- مصرف الکل
در چنین شرایطی پزشک ممکن است شما را به تغییر رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی یا حتی مصرف داروهای خاص برای کاهش تری گلیسیرید توصیه کند. کاهش وزن در بسیاری موارد تاثیر قابل توجهی روی کاهش VLDL دارد.
تفسیر آزمایش VLDL همراه با سایر فاکتورهای چربی خون
یک اشتباه رایج در بین مردم این است که فقط به یک عدد از برگه آزمایش چربی توجه میکنند. اما واقعیت این است که VLDL، تکه ای از پازل است و تفسیرش باید کنار سایر بخش ها انجام شود. یعنی اگر بخواهیم بدانیم سیستم چربی بدنمان درست کار می کند یا نه، باید نگاهی جامع به همه این شاخص ها داشته باشیم:
[table id=10 /]
پس وقتی پزشک می خواهد نظر بدهد که VLDL شما نگران کننده هست یا نه، حتما به این فاکتورها هم نگاه می کند. مثلاً اگر هم زمان VLDL بالا، LDL بالا و HDL پایین باشد، یعنی خطر بیماری های قلبی خیلی بیشتر است. اما اگر فقط یکی از این ها کمی بالا باشد و بقیه در حالت نرمال باشند، شاید نیازی به دارو نباشد و با اصلاح سبک زندگی قابل کنترل باشد.
تفسیر آزمایش VLDL در زنان و مردان
برگه های آزمایش برای همه شبیه هم هستند؛ اما بدن زنان و مردان با هم فرق دارد. همین باعث می شود که تفسیر یک عدد ثابت برای دو جنس مختلف، معنای متفاوتی داشته باشد.
در زنان، مخصوصاً قبل از یائسگی، معمولاً HDL (کلسترول خوب) بیشتر است که نقش محافظتی دارد. در حالی که مردان اغلب بیشتر در معرض بالا رفتن LDL و VLDL قرار دارند. ولی این به آن معنا نیست که زنان از خطر دورند. مثلاً در دوران بارداری یا یائسگی، به خاطر تغییرات هورمونی، ممکن است مقدار تری گلیسیرید و VLDL افزایش پیدا کند.
به همین دلیل پزشکان همیشه جنسیت بیمار را هنگام تفسیر VLDL در نظر می گیرند. یعنی ممکن است برای دو نفر با VLDL مشابه، بسته به اینکه زن یا مرد باشند، دو توصیه متفاوت ارائه شود.
آیا برای آزمایش ldl ناشتا بودن لازم است؟
حتماً موقع گرفتن وقت آزمایشگاه شنیده اید که گفته می شود باید “ناشتا باشید”. اما چرا این قدر روی این موضوع تأکید می شود؟
دلیلش این است که چربی خون، به ویژه تری گلیسیرید که مستقیماً روی VLDL تاثیر دارد، به شدت به غذایی که قبل از آزمایش خورده اید وابسته است. مثلاً اگر شب قبل از آزمایش یک غذای چرب و سنگین خورده باشید یا صبحانه نخورده فقط یک لیوان آبمیوه شیرین خورده باشید، احتمال دارد که عدد VLDL شما خیلی بیشتر از مقدار واقعی نشان داده شود.
برای اینکه نتیجه دقیق و قابل اعتماد باشد، بهتر است حداقل ۹ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشید. در این مدت فقط آب بنوشید و از هر نوع غذا یا نوشیدنی دیگر پرهیز کنید.
برخی آزمایشگاه ها می گویند که می توان بدون ناشتایی هم آزمایش چربی داد. این موضوع تا حدودی در برخی کشورها پذیرفته شده، اما برای افرادی که ریسک بیماری قلبی دارند یا قبلاً سابقه چربی بالا داشته اند، هنوز ناشتایی توصیه می شود.
تفسیر آزمایش VLDL در کودکان
بیشتر مردم تصور می کنند آزمایش چربی خون فقط مخصوص بزرگسالان است. اما در برخی شرایط خاص، پزشکان ممکن است آزمایش VLDL را برای کودکان نیز تجویز کنند.
اگر کودک دارای علائمی نظیر چاقی مفرط، سابقه خانوادگی بیماری های قلبی، دیابت یا اختلالات متابولیکی باشد، ممکن است پزشک برای بررسی وضعیت چربی خون، از جمله VLDL، دستور آزمایش بدهد.
مقدار نرمال VLDL در کودکان
بازه نرمال برای کودکان نیز مشابه بزرگسالان است (کمتر از ۳۰ mg/dL). البته پزشک با در نظر گرفتن سن، وزن، و سابقه پزشکی کودک، نتیجه را دقیق تر تفسیر می کند.
با آموزش تغذیه صحیح، ایجاد عادات ورزشی، و کاهش مصرف غذاهای پرچرب و فرآوری شده، می توان از همان کودکی از بروز مشکلات چربی خون مانند افزایش VLDL جلوگیری کرد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
دیدن عدد بالا در برگه آزمایش می تواند نگران کننده باشد. اما نگران نباشید، همه چیز به یک عدد خلاصه نمی شود. با این حال، در بعضی شرایط بهتر است فوراً موضوع را با پزشک در میان بگذارید:
اگر:
- عدد VLDL بیشتر از ۳۰ باشد
- احساس خستگی زودرس، تنگی نفس یا درد قفسه سینه دارید
- سابقه خانوادگی بیماری قلبی یا دیابت دارید
- نتایج سایر شاخصهای چربی خون نیز غیرطبیعی هستند
- دچار اضافه وزن زیاد یا کبد چرب هستید
در چنین شرایطی، پزشک ممکن است آزمایش های تکمیلی تجویز کند یا شما را به متخصص تغذیه، قلب یا غدد ارجاع دهد. نکته مهم این است که به جای خوددرمانی یا نادیده گرفتن نتیجه، مشاوره حرفه ای دریافت کنید.
امکان نمونه گیری آزمایش VLDL در منزل
امروزه با شلوغی زندگی و ترافیک شهری، بسیاری از افراد فرصت مراجعه به آزمایشگاه را ندارند. خوشبختانه بسیاری از مراکز معتبر، خدمات نمونه گیری در منزل را ارائه می دهند. مثلاً اگر می خواهید آزمایش VLDL بدهید ولی وقت رفتن به آزمایشگاه ندارید، می توانید از خدمات آزمایشگاه آلبرت استفاده کنید.
کافیست تماس بگیرید یا فرم درخواست آنلاین را پر کنید تا کارشناس نمونه گیری با تجهیزات کامل در زمان تعیین شده به منزل یا محل کارتان مراجعه کند. مزیت این روش، راحتی و دقت بالاست، مخصوصاً برای سالمندان، بیماران ناتوان یا افرادی که زمان کمی دارند.
