آزمایش پرولاکتین چیست؟ آزمایش پرولاکتین (PRL) سطح پرولاکتین را در خون اندازه گیری می کند. پرولاکتین هورمونی است که توسط غده هیپوفیز، غده کوچکی در پایه مغز ساخته می شود. پرولاکتین باعث رشد سینه ها و تولید شیر در دوران بارداری و بعد از تولد می شود. سطح پرولاکتین به طور معمول برای زنان باردار و تازه مادران بالا است. سطوح به طور معمول برای زنان غیر باردار و برای مردان پایین است. در این مقاله آزمایشگاه آلبرت هر آنچه که لازم است درباره این آزمایش بدانید بحث شده است.
اگر سطح پرولاکتین بالاتر از حد طبیعی باشد، اغلب به این معنی است که نوعی تومور غده هیپوفیز وجود دارد که به عنوان پرولاکتینوما شناخته می شود. این تومور باعث می شود که غده بیش از حد پرولاکتین تولید کند. پرولاکتین اضافی می تواند باعث تولید شیر مادر در مردان و زنانی که باردار یا شیرده نیستند، شود. در زنان، پرولاکتین بیش از حد می تواند باعث مشکلات قاعدگی و ناباروری (ناتوانی در باردار شدن) شود. در مردان، می تواند منجر به کاهش میل جنسی و اختلال نعوظ (ED) شود. همچنین به عنوان ناتوانی جنسی شناخته می شود، ED ناتوانی در ایجاد یا حفظ نعوظ است.
پرولاکتینوما معمولاً خوش خیم (غیر سرطانی) هستند. اما اگر این تومورها درمان نشوند، می توانند به بافت های اطراف آسیب برسانند.
نام های دیگر: آزمایش PRL، آزمایش خون پرولاکتین
حد نرمال آزمایش پرولاکتین چند است؟
هم مردان و هم زنان، هورمون پرولاکتین را تولید می‌کنند، اما این هورمون به بدن می‌گوید که در زمان بارداری یا شیردهی، شیر مادر بسازد. تولید پرولاکتین در غده هیپوفیز انجام می شود.
سطح پرولاکتین به طور پیوسته در طول بارداری افزایش می یابد و پس از زایمان در افرادی که شیر می دهند بالا باقی می ماند. این سطوح معمولاً طی 2 تا 3 هفته پس از تولد در افراد غیر شیرده و در طی 6 ماه پس از زایمان در افرادی که شیرده هستند به حالت عادی باز می گردد.
اگر سطوح بالاتر یا کمتر از سطح مورد انتظار باشد می تواند نشان دهنده یک مشکل باشد. پزشکان سطح هورمون را بر حسب نانوگرم در میلی لیتر (ng/ml) اندازه گیری می کنند.
سطوح نرمال معمولی عبارتند از:
- خانم ها: کمتر از 25 نانوگرم در میلی لیتر
- مردان: کمتر از 17 نانوگرم در میلی لیتر
با این حال، محدوده نرمال ممکن است بسته به آزمایش و آزمایشگاهی که آن را انجام می دهد کمی متفاوت باشد.
هنگامی که سطوح به زیر محدوده طبیعی می رسد، این به عنوان هیپوپرولاکتینمی شناخته می شود. با این حال، این وضعیت بسیار نادر است و معمولاً در نتیجه کم کاری غده هیپوفیز رخ می دهد. این همچنین می تواند به دلیل یک عارضه نادر اما جدی پس از زایمان باشد که پزشکان آن را سندرم شیهان می نامند که منجر به نارسایی هیپوفیز می شود.
سطح بالای پرولاکتین یا هیپرپرولاکتینمی شایع تر است و می تواند دلایل زیادی داشته باشد. آزمایش سطح پرولاکتین ساده است و میزان هورمون را در خون اندازه گیری می کند. می تواند بررسی کند که آیا سطوح خیلی پایین یا خیلی زیاد است.
آزمایش پرولاکتین برای چیست؟
آزمایش سطح پرولاکتین اغلب برای موارد زیر استفاده می شود:
- تشخیص پرولاکتینوما (نوعی تومور غده هیپوفیز)
- به یافتن علت بی نظمی قاعدگی و/یا ناباروری زنان کمک کنید
- به یافتن علت میل جنسی کم و/یا اختلال نعوظ در مرد کمک کنید
چرا به آزمایش سطح پرولاکتین نیاز دارم؟
در صورت داشتن علائم پرولاکتینوما ممکن است به این آزمایش نیاز داشته باشید. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تولید شیر مادر در صورت عدم بارداری یا شیردهی
- ترشح از نوک پستان
- سردرد
- تغییرات در بینایی
سایر علائم بسته به اینکه شما مرد باشید یا زن متفاوت است. اگر شما یک زن هستید، علائم به این بستگی دارد که آیا یائسگی را پشت سر گذاشته اید یا خیر. یائسگی زمانی در زندگی یک زن است که قاعدگی او متوقف شده و دیگر نمی تواند باردار شود. معمولا زمانی که یک زن حدود 50 سال سن دارد شروع می شود.
علائم پرولاکتین اضافی در زنانی که یائسه نشده اند عبارتند از:
- پریودهای نامنظم
- دوره هایی که قبل از 40 سالگی به طور کامل متوقف شده است. این به عنوان یائسگی زودرس شناخته می شود.
- ناباروری
- حساسیت سینه
زنانی که یائسگی را پشت سر گذاشته اند ممکن است تا زمانی که وضعیت بدتر نشود علائمی نداشته باشند. پرولاکتین اضافی پس از یائسگی اغلب باعث کم کاری تیروئید می شود. در این شرایط بدن به اندازه کافی هورمون تیروئید نمی سازد. علائم کم کاری تیروئید عبارتند از:
- خستگی
- افزایش وزن
- درد عضلانی
- یبوست
- مشکل در تحمل دمای سرد
علائم پرولاکتین بیش از حد در مردان عبارتند از:
- ترشح از نوک پستان
- بزرگ شدن سینه
- میل جنسی کم
- اختلال در نعوظ
- کاهش موهای بدن
روش های آزمایش پرولاکتین
پزشکان ممکن است به فرد توصیه کنند تا حد امکان از استرس دوری کند و حداقل 30 دقیقه قبل از آزمایش ورزش نکند. اینها می توانند سطح پرولاکتین را در خون افزایش دهند و نتیجه کاذب ایجاد کنند.
فرد باید به همین دلیل از تحریک نوک سینه های خود در 24 ساعت قبل از آزمایش خودداری کند. در برخی موارد، ممکن است لازم باشد فرد قبل از آزمایش ناشتا باشد.
بهترین زمان آزمایش پرولاکتین
شما باید حدود سه تا چهار ساعت پس از بیدار شدن از خواب تست خود را انجام دهید. سطح پرولاکتین در طول روز تغییر می کند، اما معمولاً در اوایل صبح به بالاترین میزان خود می رسد. به همین دلیل معمولاً فرد باید حدود 3 ساعت پس از بیدار شدن فرد برای آزمایش خون بدهد.
یک تکنسین نمونه خون کوچکی را از ورید بازوی فرد در طول آزمایش می گیرد که ممکن است شبیه یک نیشگون گرفتن کوچک باشد. سپس تکنسین نمونه را برای آزمایش ارسال می کند.
در مورد داروهایی که مصرف می کنید حتما به پزشک خود اطلاع دهید. برخی داروها می توانند سطح پرولاکتین را افزایش دهند. از جمله این داروها می توان به قرص های ضد بارداری، داروهای فشار خون بالا و داروهای ضد افسردگی اشاره کرد.
آیا خطری برای آزمایش وجود دارد؟
انجام آزمایش خون خطر بسیار کمی دارد. ممکن است در نقطه ای که سوزن گذاشته شده درد خفیفی یا کبودی داشته باشید، اما بیشتر علائم به سرعت از بین می روند.
تفسیر آزمایش پرولاکتین
اگر نتایج شما بالاتر از سطح پرولاکتین طبیعی باشد، ممکن است به این معنی باشد که یکی از شرایط زیر را دارید:
- پرولاکتینوما (نوعی تومور غده هیپوفیز)
- کم کاری تیروئید
- بیماری هیپوتالاموس. هیپوتالاموس ناحیه ای از مغز است که غده هیپوفیز و سایر عملکردهای بدن را کنترل می کند.
- بیماری کبد
سطح بالای پرولاکتین در دوران بارداری طبیعی است و در حالی که فردی در حال شیردهی است – می تواند به 600 نانوگرم در میلی لیتر برسد.
در زنان یا مردان غیر باردار، پزشکان پرولاکتین بین 50 تا 100 نانوگرم در میلی لیتر را نسبتاً بالا می دانند. بیشتر علل پرولاکتین بالا سطح آن را از 200 نانوگرم در میلی لیتر بالاتر نمی برد.
یک استثنا پرولاکتینوما است که در موارد شدید می تواند سطح پرولاکتین را تا 50000 نانوگرم در میلی لیتر افزایش دهد.
اگر نتایج شما سطوح بالای پرولاکتین را نشان دهد، پزشک ممکن است آزمایش MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) را برای بررسی دقیق غده هیپوفیز شما تجویز کند.
سطح بالای پرولاکتین ممکن است با دارو یا جراحی درمان شود. اگر در مورد نتایج خود سؤالی دارید، با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنید.
چه چیزی باعث افزایش سطح پرولاکتین می شود؟
بسیاری از شرایط پزشکی می توانند سطح پرولاکتین را افزایش دهند. این شامل:
- اختلالات هیپوفیز
- کم کاری تیروئید
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
- بیماری کلیوی
- بیماری کبد
- بی اشتهایی عصبی
- پرولاکتینوما
- تشنج
- عفونت توسط هرپس زوستر، که باعث زونا می شود
- سرطان ریه
- استرس ناشی از بیماری
- ضربه به دیواره قفسه سینه
علل دیگر نیز عبارتند از:
داروها – داروهای ضد افسردگی، داروهای فشار خون بالا، داروهای ریفلاکس اسید، داروهای حاوی استروژن، و قرص های ضد بارداری
مصرف حشیش
سطح پرولاکتین چگونه بر باروری تأثیر می گذارد؟
برای زنان، سطح بالای پرولاکتین می تواند مانع از ساخت هورمون استروژن در تخمدان ها شود.
سطوح پایین استروژن می تواند سیگنال های مغزی را که به غده هیپوفیز می رود مختل کند. این می تواند بر ترشح هورمون گنادوتروپین در غده تأثیر بگذارد، که می تواند چرخه قاعدگی و آزاد شدن تخمک از تخمدان را متوقف کند.
فرد ممکن است قاعدگی های نامنظم یا غایب، میل جنسی کمتر، خشکی واژن را تجربه کند و ممکن است در باردار شدن دچار مشکل شود.
برای مردان، سطوح بالای پرولاکتین می تواند باعث اختلال نعوظ و کاهش میل جنسی شود.
این تأثیر در مردان به این دلیل است که پرولاکتین می تواند بیضه ها را از تولید هورمون تستوسترون باز دارد. در برخی موارد ممکن است باعث ناباروری شود، اما نادر است.
درمان سطوح بالای پرولاکتین
پزشک معمولاً قبل از انجام آزمایش سطح پرولاکتین در مورد سابقه پزشکی و داروهایی که فرد مصرف می کند سؤال می کند.
درمان سطوح بالا معمولاً با دارو است، معمولاً بروموکریپتین (پارلودل) و کابرگولین (دوستینکس). اگر فردی به پرولاکتینوما مبتلا باشد، معمولاً دارو می تواند اندازه تومور را کاهش دهد.
مصرف دارو برای درمان سطوح بالا می تواند عوارض جانبی مانند حالت تهوع و مشکلات معده ایجاد کند. به همین دلیل، پزشکان فقط به تدریج مقدار داروهایی را که برای فرد تجویز می کنند افزایش می دهند.
اگر نتایج آزمایش سطوح بالای پرولاکتین را نشان دهد، ممکن است فرد به آزمایش‌های بیشتری نیاز داشته باشد. اگر پزشک مشکوک باشد که پرولاکتینوما باعث افزایش سطوح می شود، ممکن است سی تی اسکن یا ام آر آی را توصیه کند.
پرولاکتینوم ها معمولا کوچک می مانند، اما گاهی اوقات می توانند بزرگ باشند. پرولاکتینوم های کوچک اغلب باعث مشکلات سلامتی دیگری نمی شوند، اگرچه می توانند بر سطح هورمون ها تأثیر بگذارند. پرولاکتینومای بزرگ می تواند به اعصاب بین مغز و چشم فشار وارد کند. این می تواند باعث مشکلات بینایی و سردرد شود.
به ندرت، به خصوص اگر دارو مؤثر نباشد، ممکن است فرد به جراحی با منبع مطمئن یا پرتودرمانی نیاز داشته باشد.
سطوح بالای پرولاکتین چه عوارضی دارد؟
پرولاکتین بالا درمان نشده می تواند منجر به تشدید هر یک از علائم بالقوه عدم تعادل شود و منجر به ناباروری شود.
به عنوان مثال، چرخه قاعدگی یک فرد نیز می تواند متوقف شود و منجر به ناتوانی در باردار شدن شود. در مردان، هرچه مدت طولانی‌تری فرد بدون درمان بگذرد، بیشتر در معرض خطر تأثیر منفی جدی بر باروری خود قرار دارد.
پرولاکتینومای درمان نشده همچنین می‌تواند منجر به شکنندگی استخوان ها و افزایش خطر شکستگی در طول زمان شود.
جمع بندی
سطوح بالاتر در افراد باردار و شیردهی طبیعی است. در افرادی که باردار یا شیرده نیستند، سطح پایین پرولاکتین بسیار نادر است و افزایش سطح آن شایع تر است. هر دو می توانند نشان دهنده یک بیماری زمینه ای باشند، اما سطوح بالای پرولاکتین می تواند دلایل مختلفی داشته باشد.
آزمایش اندازه گیری سطح پرولاکتین ساده است و می تواند به پزشکان کمک کند تا داروی صحیح را برای کاهش سطوح یا ارائه درمان برای یک بیماری زمینه ای که ممکن است باعث افزایش سطح شده باشد، تجویز کنند.
بسیار خوب بود ممنون از متن پر محتوای شما