سطح فریتین منعکس کننده کل آهن داخل سلولی، ذخایر آهن کل بدن و وضعیت آهن است. در گذشته تنها راه برای ارزیابی ذخایر آهن بدن از طریق جمع‌آوری تهاجمی نمونه مغز استخوان بود. اکنون، آزمایش خون فریتین سرم به پزشکان این امکان را می دهد که کمبود آهن و سایر اختلالات متابولیسم آهن را با یک خون گیری ساده و غیرتهاجمی غربال کنند. نام های دیگر آزمایش ferritin عبارتند از فریتین سرم، سطح فریتین سرم و سرم فریتین.
آزمايش ferritin چيست؟
آهن یک ماده معدنی ضروری برای زندگی انسان است که نقش مهمی در فرآیندهای متابولیک از جمله سنتز DNA و انتقال اکسیژن دارد. بدن باید سطح آهن را در محدوده بهینه تنظیم کند، زیرا هم کمبود و هم بیش از حد می تواند منجر به مشکلات سلامتی شود. ارزیابی وضعیت آهن اغلب با اندازه گیری فریتین، پروتئینی که آهن را ذخیره می کند، انجام می شود. درک و تفسیر صحیح نتایج آزمایش خون فریتین می تواند به پزشک کمک کند تا شرایط مرتبط با آهن را ارزیابی کرده و مداخلات مناسب را در نظر بگیرند. آزمایش خون فریتین با توانایی ارائه بینش در مورد وضعیت آهن بدن، ابزار ارزشمندی در مراقبت های بهداشتی پیشگیرانه و عملکردی است.
فریتین چیست؟
فریتین اصلی ترین پروتئین ذخیره آهن بدن است. سطح فریتین را می توان برای اندازه گیری غیرمستقیم میزان آهن در بدن استفاده کرد. فریتین به شکل یک کره توخالی است که اجازه ورود مقدار متغیر آهن برای ذخیره سازی را می دهد (به عنوان مجتمع های فسفات هیدروکسید آهن).
فریتین برای تنظیم سطح آهن آزاد در گردش خون و درون سلول ها مورد نیاز است. در اکثر سلول های بدن، عمدتاً در کبد، طحال، مغز، اثنی عشر، ماهیچه های اسکلتی و غیره وجود دارد. وظیفه اصلی فریتین ذخیره آهن و آزادسازی آن به روشی کنترل شده است. این بسیار مهم است زیرا آهن آزاد به طور بالقوه مضر است، زیرا می تواند رادیکال های آزاد تولید کند.
فریتین باعث تقویت هموستاز آهن (تعادل) در بدن می شود. میزان فریتین تولید شده توسط بدن به طور مستقیم با مقدار آهن قابل دسترسی متناسب است و سطوح بالاتر آهن منجر به افزایش تولید فریتین می شود. از آنجایی که سطح فریتین نشان دهنده ذخیره آهن در بدن است، اغلب در آزمایشات خون برای تعیین سطح آهن در بدن ارزیابی می شود. سطح فریتین می تواند بالا یا پایین باشد که نشان دهنده کمبود یا اضافه بار آهن است.
اگر ذخایر آهن بدن کم باشد، غلظت فریتین سرم پایین خواهد بود. برعکس، غلظت بالای فریتین سرم با ذخایر بالای آهن (به عنوان مثال، اضافه بار آهن) همراه است. با این حال، سطوح بالا باید به دقت تفسیر شود زیرا فریتین نیز یک واکنش دهنده فاز حاد است. واکنش دهنده های فاز حاد پروتئین هایی هستند که در پاسخ به شرایط التهابی مزمن از جمله چاقی، اعتیاد به الکل و عفونت افزایش می یابند. این مکانیسم حفاظتی تکامل یافته است تا آهن را در سلول‌ها جدا کند تا دسترسی آن به پاتوژن‌ها را محدود کند.
چرا به آزمایش خون فریتین نیاز دارم؟
زمانی آزمایش خون فریتین را انجام می دهید که پزشک مشکوک به مقدار کم و زیاد بودن آهن در بدن شما است. این ممکن است به دلیل علائم شما باشد یا به این دلیل که سایر آزمایشات خون نشان دهنده وجود مشکل است. همچنین اگر به دلیل کمبود وزن یا بارداری یا پریودهای سنگین، رژیم غذایی نامناسب یا مشکلاتی در جذب غذا، در معرض خطر سطوح پایین آهن هستید، ممکن است آزمایش فریتین انجام دهید.
این آزمایش می تواند به یافتن یا رد شرایطی از جمله موارد زیر کمک کند:
- کم خونی فقر آهن. برای ساخت گلبول های قرمز سالم که اکسیژن را در بدن شما حمل می کنند، به آهن نیاز دارید. وقتی آهن کافی نداشته باشید، به اندازه کافی از گلبول قرمز تولید نمی کنید.
- هموکروماتوز یا اضافه بار آهن. این زمانی است که شما آهن زیادی در بدن خود دارید زیرا بیش از حد از غذاهایی که می خورید جذب می کنید. این یک بیماری ژنتیکی است.
- بیماری کبد. فریتین زیادی در کبد شما ذخیره می شود. فریتین بالا می تواند نشان دهنده مشکل کبد باشد.
- بیماری استیل بزرگسالان. این نوع نادر آرتریت باعث درد مفاصل، تب و بثورات می شود. افراد مبتلا به این بیماری سطح فریتین بسیار بالایی دارند.
علائم فریتین پایین
اینها برخی از علائم کمبود آهن و فریتین هستند که ممکن است پزشک آزمایش فریتین تجویز کند:
- ضعف
- خستگی
- سرگیجه
- سردرد
- پوست کم رنگ تر از حد معمول
- تنگی نفس
- ضربان قلب تند
- سوزش زبان
- میل به شیرین بیان، گچ، خاک یا خاک رس.
در دراز مدت، سطوح پایین آهن می تواند باعث نارسایی قلبی شود (زمانی که قلب شما آنطور که باید خون را به بدن پمپاژ نمی کند). همچنین می تواند باعث درد قفسه سینه، پا درد و صدای زنگ در گوش شود. آهن پایین نیز ممکن است تا حدی مقصر سندرم پای بیقرار باشد.
علائم فریتین بالا
اینها برخی از علائم فریتین و آهن بالا هستند:
- ضعف
- خستگی
- درد مفاصل
- علاقه کم به رابطه جنسی یا مشکل در نعوظ
- درد شکم
- پوستی که خاکستری، فلزی یا برنزی به نظر می رسد
- مشکلات قلبی
- کاهش وزن
- ریزش موی بدن
سطوح بالای فریتین همچنین در افراد مبتلا به عفونت، اختلال سوء مصرف الکل، آرتریت روماتوئید، تیروئید پرکار و برخی از انواع سرطان دیده می شود.
چگونه برای آزمایش خون فریتین آماده شوم؟
آزمایش فریتین از خون وریدی استفاده می کند که در طول هر آزمایش خون معمولی خارج می شود. هیچ آمادگی خاصی برای آزمایش لازم نیست. ناشتا بودن هم لازم نیست.
برای آماده شدن برای آزمایش خون فریتین، توجه به موارد زیر ضروری است:
- ناشتا: معمولاً برای آزمایش فریتین ناشتا بودن ضروری نیست، اما هر دستورالعمل خاصی را که توسط ا آزمایشگاه ارائه شده است، دنبال کنید. گاهی اوقات ممکن است به شما توصیه شود تا چند ساعت قبل از انجام آزمایش از خوردن یا نوشیدن چیزی به جز آب خودداری کنید، به خصوص اگر آزمایش‌های خون دیگری به طور همزمان انجام شود که نیاز به ناشتا بودن دارد.
- داروها: پزشک خود را در مورد هر گونه دارو، مکمل یا درمان های گیاهی که مصرف می کنید مطلع کنید، زیرا برخی از آنها می توانند بر سطح فریتین تأثیر بگذارند. ممکن است پزشک از شما بخواهد که مصرف برخی داروها را قبل از آزمایش متوقف کنید، اما این کار را بدون توصیه پزشکی انجام ندهید.
- زمان آزمایش: زمان انجام آزمایش خون گاهی اوقات می تواند بر نتایج تأثیر بگذارد، بنابراین اغلب توصیه می شود صبح ها خون گیری شود.
- فعالیت بدنی: دقیقا قبل از انجام آزمایش از انجام فعالیت های بدنی شدید خودداری کنید، زیرا ممکن است بر روی نتایج تأثیر بگذارد.
- الکل و استعمال دخانیات: توصیه می شود قبل از انجام آزمایش از الکل و سیگار خودداری کنید، زیرا این موارد می توانند بر سطح فریتین نیز تأثیر بگذارند.
- نگرانی‌های سلامتی: اگر مشکلات دیگری دارید، به‌ویژه موارد مربوط به التهاب یا عملکرد کبد، این موارد را با پزشک خود در میان بگذارید، زیرا ممکن است بر سطح فریتین شما تأثیر بگذارد.
پیروی از این مراحل ساده می تواند به اطمینان حاصل شود که نتایج آزمایش خون فریتین شما دقیق و منعکس کننده سطح ذخیره واقعی آهن شما است.
عوارض جانبی احتمالی آزمایش فریتین چیست؟
آزمایش خون فریتین یک آزمایش خون معمول است و معمولاً عوارض جانبی ایجاد نمی کند. کبودی خفیف در محل رگ‌گیری ممکن است به ندرت رخ دهد.
همچنین ممکن است احساس درد یا ناراحتی موقت در محل تزریق داشته باشید. هر خونریزی جزئی را می توان با فشار و بانداژ کنترل کرد. همچنین ممکن است در طول یا بعد از آزمایش احساس سبکی سر داشته باشید که معمولاً با استراحت برطرف می شود. خطر عفونت در محل سوراخ بسیار کم است. با این حال، هماتوم یا تحریک عصبی ممکن است به ندرت رخ دهد که به صورت یک ناحیه برآمده دردناک یا احساس سوزن سوزن شدن موقت ظاهر می شود. این عوارض معمولاً خفیف و موقتی هستند.
جمع بندی
فریتین یک شاخص مهم برای وضعیت آهن است که بر سلامت کلی تأثیر می گذارد. افراد با انجام آزمایش فریتین، می توانند به طور موثر شرایط مرتبط با آهن را مدیریت کنند، خواه این تغییرات شامل اتخاذ تغییرات رژیم غذایی، مصرف مکمل ها یا انجام درمان های پزشکی باشد. این دانش افراد را قادر می سازد تا تصمیمات آگاهانه ای در مورد سلامت خود بگیرند و از تشخیص زودهنگام عدم تعادل و مداخلات به موقع برای دستیابی به سطوح آهن در محدوده بهینه حمایت کنند. آزمایش Ferritin با پیشرفته ترین دستگاه ها در آزمایشگاه آلبرت انجام می شود. در صورتی هم تمایل داشته باشید می توانید با پر کردن فرم نمونه گیری در منزل این آزمایش را در منزل و محیط کار خود انجام دهید.
