آلکالین فسفاتاز (ALP) آنزیمی است که در سراسر بدن در بافت های مختلف یافت می شود. این آنزیم نوعی پروتئین در سلول است که به عنوان یک کاتالیزور عمل می کند و در فرآیندهایی مانند تراکم استخوان و عملکرد کبد نقش دارد. آزمایش آلکالین فسفاتاز سطح ALP در خون را اندازه گیری می کند و سلامت کبد و استخوان را ارزیابی می کند. آزمایش خون alk phos را می توانید از بخش نویت دهی آنلاین آزمایشگاه آلبرت رزرو کنید. همچنین امکان نمونه گیری در منزل و محل کار هم برای رفاه بیشتر شما در نظر گرفته شده است.
کبد، کلیه ها، روده ها و استخوان ها آنزیم ALP آزاد می کنند. سطوح بالای ALP در خون ممکن است نشان دهنده مشکلات سلامتی مانند بیماری کبد، بیماری های استخوانی و بیماری های مزمن کلیوی باشد. با این حال، آزمایش آلکالین فسفاتاز به تنهایی نمی تواند منبع ALP در خون را شناسایی کند، بنابراین این آزمایش با سایر تست های تشخیصی استفاده می شود. پزشک شما ممکن است این آزمایش را بر اساس علائمی مانند تهوع و استفراغ، خستگی، اشتها و ضعف و زردی تجویز کند.
آزمایش Alkaline Phosphatase چیست؟
آلکالین فسفاتاز (ALP) در بافتهای سراسر بدن وجود دارد، اما بالاترین میزان آن در کبد و استخوانها یافت می شود. آلکالین فسفاتاز موجود در روده به هضم مقدار چربی روزانه در غذا کمک می کند. در حالی که آلکالین فسفاتاز استخوان از استئوبلاست ها تولید می شود. بافت های مختلف استخوان نیز شکل متفاوتی از ALP خواهند داشت.
اگر سطح فسفاتاز خون بالا باشد، ممکن است کبد و استخوان شما مشکل داشته باشد. علاوه بر این، ALP بالا میتواند به تومور کلیه و سوء تغذیه نسبت داده شود. به همین دلیل انجام آزمایشهای فشرده برای تشخیص دقیقتر ضروری است.
با این حال، چیزی که باید به آن توجه داشت این است که شاخص آلکالین فسفاتاز در هر سنی مقدار متفاوتی خواهد داشت و همچنین به گروه خونی فرد آزمایش کننده بستگی دارد.
هدف از آزمایش ALP چیست؟
آزمایش آلکالین فسفاتاز یک آزمایش خون است که برای اندازه گیری سطح ALP در خون استفاده می شود. این آزمایش به ارزیابی مسائل مختلف سلامتی کمک می کند. اهداف اولیه آزمایش ALP شامل موارد زیر است:
- ارزیابی عملکرد کبد – این آزمایش به ارزیابی عملکرد کبد کمک می کند. شرایطی مانند هپاتیت، سیروز یا تومورهای کبدی می تواند باعث افزایش سطح ALP شود.
- ارزیابی سلامت استخوان – آلکالین فسفاتاز در استخوان ها نیز وجود دارد و در شرایطی مانند بیماری پاژه، سرطان استخوان یا شکستگی، افزایش یابد. کودکان در حال رشد نیز ممکن است به دلیل رشد استخوان، سطوح ALP بالاتری داشته باشند.
- نظارت بر درمان – آزمایش آلکالین فسفاتاز اغلب برای نظارت بر اثربخشی درمان اختلالات کبدی یا استخوانی استفاده می شود. تغییرات در سطوح ALP در طول زمان می تواند پیش بینی در مورد پیشرفت یا بهبود وضعیت پزشکی ارائه دهد.
- غربالگری اختلالات استخوانی – تست ALP به غربالگری و تشخیص اختلالات استخوانی مانند بیماری پاژه کمک می کند.
- غربالگری – این آزمایش علائم مختلف را غربال می کند و با سایر آزمایشها مانند پنل کبد و پنل متابولیک که برای تشخیص بیماریهای کبدی ضروری هستند، استفاده میشود.
- تشخیص – آزمایش خون آلکالین فسفاتاز بیماری های کبدی را بر اساس علائمی مانند تهوع و استفراغ، یرقان، خستگی، درد شکم یا کاهش وزن تشخیص می دهد. اندازه گیری سطح ALP بخشی از آزمایش عملکرد کبد است که به شناسایی علت علائم عمومی کمک می کند.
هنگام انجام آزمایش آلکالین فسفاتاز به چه نکاتی توجه کنیم؟
برای به دست آوردن دقیق ترین نتایج برای آزمایش آلکالین فسفاتاز، باید موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- قبل از انجام آزمایش، نباید زیاد غذا بخورید یا آب زیادی بنوشید. ممکن است از شما خواسته شود که برای مدت 10 ساعت چیزی نخورید یا ننوشید.
- از داروهایی که می توانند سطح آلکالین فسفاتاز را افزایش دهند مانند: کلشی سین، آزاتیوپرین، فلوراید استفاده نکنید.
- از مصرف مواد و داروهای کاهش دهنده آلکالین فسفاتاز مانند: نمک های روی و سیانید خودداری کنید.
- همیشه قبل از انجام آزمایش وضعیت سلامتی خود را با پزشک خود در میان بگذارید. اگر دارویی مصرف می کنید، آن را با پزشک خود در میان بگذارید، زیرا برخی از داروها ممکن است با نتایج تداخل داشته باشند.
- قبل از انجام آزمایش آرام باشید، زیرا استرس یا اضطراب ممکن است بر سطح ALP در خون تأثیر بگذارد.
روند آزمایش آلکالین فسفاتاز
آزمایش ALP یک آزمایش خون ساده است. در طول فرآیند، فلبوتومیست نمونه خون را از ورید بازوی شما جمع آوری می کند. فلبوتومیست نواری را روی بازوی شما می بندد. تکنسین ناحیه بازو را با محلول ضد عفونی کننده تمیز کرده و با یک سوزن نمونه خون از رگ شما برداشته شود. ممکن است در طول فرآیند درد یا ناراحتی کمی احساس کنید، اما این طبیعی است. فرآیند خونگیری ساده است و حداکثر 5 دقیقه طول می کشد. بانداژی روی محل سوراخ زده می شود تا جریان خون متوقف شود. سپس نمونه خون برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می شود.
علائم رایج مربوط به سطوح غیر طبیعی ALP چیست؟
ممکن است آزمایش خون آلکالین فسفاتاز بر اساس علائم و معاینات معمول سلامت توصیه شود. بسیاری از شرایط نشان دهنده سطوح غیر طبیعی ALP هستند. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- حالت تهوع و استفراغ
- اشتهای ضعیف
- خستگی
- ضعف
- زردی
- درد معده یا شکم
- تورم در شکم
- التهاب یا آرتریت
- تورم در مچ پا و پاها
- ادرار تیره رنگ
- بدشکلی های استخوانی
- خارش مکرر
چه زمانی باید آزمایش آلکالین فسفاتاز انجام داد؟
آزمایش ALP معمولاً برای نظارت بر عملکرد کبد یا تجزیه و تحلیل سلامت استخوان استفاده می شود. اگر علائم کبدی یا استخوانی را تجربه می کنید ممکن است به آزمایش ALP نیاز داشته باشید.
افرادی که مقدار زیادی الکل می نوشند ممکن است لازم باشد سطح ALP خود را در کنار سایر نشانگرهای زیستی رایج عملکرد کبد، به ویژه گاما گلوتامیل ترانسفراز یا GGT آزمایش کنند.
برای درک اینکه چگونه ALP ممکن است بر شما تأثیر بگذارد، اندازه گیری این نشانگرهای زیستی اضافی ممکن است مفید باشد:
- سلامت کبد: آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و GGT
- سلامت استخوان: ویتامین D
چه کسانی در معرض خطر تست ALP بالا هستند؟
سطوح بالای آلکالین فسفاتاز (ALP) نشان دهنده شرایط مختلفی است که بر کبد، استخوان ها یا سایر بافت ها تأثیر می گذارد. برخی عوامل ممکن است خطر سطوح غیر طبیعی ALP را افزایش دهند. در اینجا برخی از افرادی که در معرض خطر هستند آورده شده است:
- افراد مسن
- افراد مبتلا به بیماری های کبدی مانند هپاتیت، سیروز یا تومورهای کبدی.
- افراد مبتلا به سوء تغذیه یا اختلالات سوء جذب
- افراد مبتلا به اختلالات استخوانی مانند بیماری پاژه، سرطان استخوان یا شکستگی.
- افرادی که داروهای خاصی مصرف می کنند.
- افرادی که مشکلات روده ای مانند بیماری سلیاک یا بیماری التهابی روده دارند.
چه چیزی می تواند باعث تغییر آلکالین فسفاتاز شود؟
سطوح ALP در خون می تواند در مراحل مختلف زندگی نوسان داشته باشد، به عنوان مثال، در دوران کودکی و نوجوانی زمانی که رشد استخوان اتفاق می افتد، افزایش می یابد، اما با افزایش سن دوباره به اوج خود می رسد.
افزایش سطح ALP اغلب با کبد (بیماری کبد چرب، کلستاز، هپاتیت ویروسی) یا بیماری استخوان (بیماری پاژه، راشیتیسم، استئومالاسی) مرتبط است، اما ممکن است نشانهای از موارد زیر باشد:
- انسداد مجرای صفراوی ناشی از سنگ کیسه صفرا، عفونت و گاهی اوقات سرطان
- کمبود ویتامین D
- شکستگی استخوان اخیر
- برخی از سرطان ها به عنوان مثال سارکون استخوان
- دیابت
- تیروئید پرکار (پرکاری تیروئید)
چگونه آلکالین فسفاتاز را در سطح نرمال نگه داریم؟
اگر سطح ALP افزایش یافته است، ممکن است لازم باشد برای تعیین علت دقیق یا رد هر گونه بیماری زمینه ای با پزشک صحبت کنید. با این حال، برخی کارها می توانند باعث نرمال شدن سطح ALP شوند.
- رژیم غذایی مناسب: یک رژیم غذایی سالم و متعادل و غنی از غذاهای کامل مانند میوه ها، سبزیجات و غلات کامل می تواند میزان چربی «بد» را که می خورید، به ویژه کلسترول را محدود کند. اگرچه کلسترول برای عملکردها و فرآیندهای خاصی در بدن مورد نیاز است، مقادیر زیاد آن می تواند در ایجاد بیماری کبد چرب غیر الکلی نقش داشته باشد.
- ورزش کنید: ورزش برای تمام جنبه های سلامتی و تندرستی مهم است. تحقیقات نشان می دهد که تمرینات هوازی و قدرتی می تواند به کاهش میزان چربی در کبد و بهبود متابولیسم اسیدهای چرب و مقاومت به انسولین کمک کند.
- کاهش وزن: کاهش وزن می تواند برای افراد مبتلا به کبد چرب مفید باشد زیرا می تواند نتایج را بهبود بخشد و شدت بیماری را کاهش دهد. اضافه وزن نیز احتمال سنگ کیسه صفرا را افزایش می دهد، اما کاهش سریع وزن نیز می تواند این خطر را افزایش دهد. بنابراین، کاهش وزن تدریجی (کمتر از 1 کیلوگرم در هفته) می تواند از تشکیل سنگ کیسه صفرا جلوگیری کند.
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید: سطوح بالای ALP ممکن است ناشی از سطوح پایین ویتامین D باشد. مهم است که روزانه 15 دقیقه در معرض نور خورشید قرار بگیرید تا سطح ویتامین D خود را بالا نگه دارید.
- سیگار را ترک کنید: سیگار کشیدن با سطوح بالای آلکالین فسفاتاز همراه است و ممکن است اثرات مخرب الکل را بر سلول های کبد افزایش دهد.
