احتمالاً از دلایل کلسترول بالا یا قند خون بالا آگاه هستید، اما خیلی از افراد علت افزایش آنزیم های کبدی را نمی دانند. به احتمال زیاد وظایف حیاتی که کبد برای بدن شما انجام می دهد و این که این آنزیم ها دریچه ای به عملکرد خوب آن هستند، را نمی دانید. به همین دلیل در این پست آنچه را که آنزیم های کبدی شما در مورد سلامتی شما بر عهده دارند، نحوه کاهش آنزیم ها در صورت بالا بودن بیش از حد و همچنین علائم هشدار دهنده آسیب کبدی را مرور خواهیم کرد.
آنزیم های کبدی چیست؟
آنزیم‌ها با هم کار می کنند تا به کبد کمک کنند وظایف خود را انجام دهد، از جمله:
- متابولیسم داروها و مواد مغذی
- ساختن صفرا، ماده ای که برای کمک به هضم به روده می رود
- بازیافت اجزای خون
- حفظ قند خون
- تولید کلسترول
- ایجاد و تنظیم برخی هورمون ها
آزمایش چکاپ کامل انواع مختلفی از آنزیم های کبدی را اندازه گیری می کند. اما برخی از این آنزیم ها در بافت های دیگر نیز وجود دارند. وقتی به آزمایش خون خود نگاه کنید، خواهید دید:
آلانین ترانس آمیناز (ALT):
ALT یک آنزیم کبدی است که برای تبدیل پروتئین ها به انرژی در کبد مورد نیاز است. هنگامی که آسیب کبدی وجود دارد، سلول های کبدی ALT بیشتری آزاد می کنند که باعث افزایش سطح ALT در جریان خون می شود. ALT همچنین ممکن است به عنوان آلانین آمینوترانسفراز یا سرم گلوتامیک-پیروویک ترانس آمیناز (SGPT) نامیده شود.
آسپارتات ترانس آمیناز (AST):
AST یک آنزیم کبدی است که به بدن در متابولیسم اسیدهای آمینه کمک می کند. در حالی که AST عمدتا در کبد یافت می شود، اما در مغز، قلب، کلیه ها و ماهیچه ها نیز وجود دارد. افزایش AST می تواند نشانه ای از بیماری کبدی باشد، مانند کبد چرب مرتبط با الکل یا سیروز. AST ممکن است به عنوان آسپارتات آمینوترانسفراز یا سرم گلوتامیک- اگزالواستیک ترانس آمیناز (SGOT) نیز نامیده شود.
آلکالین فسفاتاز (ALP):
ALP یک آنزیم ضروری کبدی است که برای تجزیه پروتئین ها در بدن لازم است که در استخوان ها نیز یافت می شود. افزایش سطح آلکالین فسفاتاز می تواند نشانه آسیب کبدی یا بیماری استخوانی باشد.
گاما گلوتامیل ترانس پپتیداز/ترانسفراز (GGT):
گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT) می تواند در افراد مبتلا به بیماری کبد، آسیب مجرای صفراوی و مشکلات برخی بافت های دیگر در بدن افزایش یابد. GGT ممکن است به عنوان گاما گلوتامیل ترانسفراز نیز شناخته شود.
علاوه بر آنزیم های رایج کبدی فوق، آزمایش های زیر را می توان با تصویر کلی بالینی برای ارزیابی سلامت کبد فرد و تعیین علل زمینه ای مورد استفاده قرار داد: بیلی روبین، آلبومین، آزمایش پروتئین کل، زمان پروترومبین (PT) و L-لاکتات. دهیدروژناز (LD).
میزان اهمیت آنزیم کبدی
مقدار آنزیم های کبدی اهمیتی بالایی دارد، زیرا هنگامی که آنزیم ها بالا می روند، می تواند نشانه ای از بیماری کبدی باشد. همچنین می تواند نشانه ای از اتفاق دیگری در بدن باشد که بر کبد تأثیر می گذارد.
آنزیم های کبدی پروتئین هایی هستند که واکنش های شیمیایی در کبد را تسریع می کنند. آنها برای کمک به بدن در تولید انرژی، استفاده از پروتئین ها برای انرژی و سم زدایی سیستم شما حیاتی هستند. آلانین ترانس آمیناز (ALT) و آسپارتات ترانس آمیناز (AST) رایج ترین آنزیم های اندازه گیری شده در آزمایش عملکرد کبدی هستند. افزایش سطح این آنزیم ها نشان دهنده آسیب یا التهاب سلول های کبدی است.
آنزیم های کبدی چگونه آزمایش می شوند؟
مقدار آنزیم های کبدی از طریق آزمایش خون مشخص می شوند. اگر نگرانی خاصی در مورد کبد شما وجود داشته باشد، می توان آنها را به تنهایی آزمایش کرد. اما آنها معمولاً بخشی از یک بررسی گسترده تر از پانل الکترولیت (که پانل متابولیک نیز نامیده می شود) هستند.
چه چیزی باعث افزایش آنزیم های کبدی می شود؟
افزایش آنزیم های کبدی به طور کلی نشانه مشکلی در کبد است. اما مهم است که بدانید دلایل غیر کبدی نیز وجود دارد. به عنوان مثال، آنزیم ALT ممکن است پس از اعمال شدید بدنی افزایش یابد. نارسایی قلبی همچنین می تواند منجر به احتقان در کبد و افزایش سطح آنزیم شود. و چندین آنزیم کبدی ممکن است از افزایش وزن بدن افزایش یابد.
چندین علت احتمالی وجود دارد. شایع ترین شرایط عبارتند از:
- مصرف الکل: کسانی که بیش از حد الکل می نوشند ممکن است با التهاب و آسیب کبد مواجه شوند.
- بیماری کبد چرب غیر الکلی: این بیماری نتیجه تجمع چربی در سلول های کبد است و اغلب با دیابت نوع 2 و اضافه وزن همراه است.
- هپاتیت: نوعی التهاب کبد که اغلب در اثر عفونت های ویروسی ایجاد می شود.
- داروها: برخی داروها می توانند باعث افزایش آنزیم های کبدی شوند. این داروها شامل استاتین ها (که اغلب برای کاهش کلسترول استفاده می شود) و استامینوفن (که در تیلنول یافت می شود) هستند.
- بیماری سلیاک
- هموکروماتوز، اختلالی که در آن آهن بیش از حد در بدن انباشته می شود.
- بیماری های خود ایمنی کبد
اما افزایش سطح آنزیم های کبدی معمولا یکی از سه نوع مشکل کبد را نشان می دهد:
- آسیب به سلول های کبدی
- انسداد جریان صفرا از کبد به روده
- اختلال در عملکرد کبد
اینکه کدام آنزیم های کبدی افزایش می یابند و چقدر بالا هستند – ممکن است سرنخی از علت این مشکل بدهد. به عنوان مثال، افزایش AST و ALT به چیزی اشاره دارد که به سلول های کبد آسیب می رساند. و GGT غیر طبیعی و آلکالین فسفاتاز ممکن است به این معنی باشد که سیستم مجرای صفراوی فرد مسدود شده است.
علل ژنتیکی، غذایی یا عفونی همگی می توانند به افزایش آنزیم های کبدی اشاره کنند. در این مواقع که دلیل قطعی مشخص نیست، معمولاً آزمایشات بیشتری لازم است. سونوگرافی یا MRI از کبد، آزمایش خون بیشتر، یا در برخی موارد، بیوپسی کبد از مواردی است که توسط پزشک تجویز می شوند.
چه چیزی باعث افزایش سطح ALT و AST می شود؟
دلایل زیادی برای افزایش خفیف سطوح ALT و AST وجود دارد. شایع ترین علت بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) و بیماری کبد الکلی است. در NAFLD، کبد بافت چربی بیشتری نسبت به حالت عادی دارد. مصرف منظم یا زیاد الکل نیز می تواند به کبد آسیب برساند و آنزیم های کبدی را افزایش دهد. سایر شرایط پزشکی نیز می توانند آنزیم های کبدی را افزایش دهند، مانند هپاتیت B و C یا وضعیتی که در خانواده هایی به نام هموکروماتوز وجود دارد. استفاده از برخی داروها و مکمل های بدون نسخه نیز می تواند باعث افزایش آنزیم های کبدی شود.
شایع ترین علل افزایش آنزیم‌های کیدی چیست؟
شایع ترین علت افزایش آنزیم ها؛ بیماری کبد چرب غیر الکلی است. این وضعیت اغلب در افراد چاق و کسانی که دیابت دارند دیده می شود.
چه زمانی افزایش آنزیم های کبدی جدی هستند؟
بسیاری از افراد با افزایش آنزیم های کبدی هیچ علامتی نشان نمی دهند. اما برخی هم علائمی را بروز می دهند که نشان دهنده وجود مشکل در کبد است عبارتند از:
- درد معده یا شکم
- پری شکم ناشی از بزرگ شدن کبد
- نفخ ناشی از آسیت (مایع در شکم)
- زردی پوست یا چشم (یرقان) تب یا لرز
- استفراغ یا اسهال
- خارش پوست
- مدفوع سفالی رنگ
- خستگی
اگر آنزیم های کبدی شما افزایش یافته است و هر یک از این علائم را دارید، در اسرع وقت با پزشک خود صحبت کنید.
اگر آنزیم های کبدی بالا باشد به چه معناست؟
افزایش آنزیم‌های کبدی (سطوح بالای آنزیم‌های کبدی) در خون به این معنی است که ممکن است یک بیماری داشته باشید که باعث التهاب یا آسیب به کبد میشود. سلول‌های آسیب‌دیده کبدی می‌توانند باعث نشت آنزیم‌های کبدی به رگ‌های خونی شده و باعث شوند سطح آنزیم‌ها در آزمایش‌های خون بالاتر از حد طبیعی شود.
آنزیم‌های غیرطبیعی کبدی شایع‌تر از آن چیزی هستند که فکر می‌کنید. در بیشتر افراد، افزایش آنزیم های کبدی خفیف و موقتی است و نشان دهنده یک مشکل طولانی مدت یا جدی کبدی نیست و در عرض دو تا چهار هفته به سطح طبیعی باز می گردند. با این حال، افزایش سطح آنزیم های کبدی گاهی اوقات می تواند نشانه ای از بیماری جدی کبد باشد.
چگونه درمان می شود؟
بستگی به این دارد که چه چیزی باعث افزایش آنزیم های کبدی شما شده است. اگر پزشک شما فکر می کند که NAFLD دارید، باید تغییراتی در سبک زندگی ایجاد کنید. این تغییرات شامل خوردن رژیم غذایی سالم، ورزش، کاهش وزن و محدود کردن الکل و غذاها و نوشیدنی های شیرین است.
جمع بندی
آنزیم های کبدی به دلایل مختلف می توانند در آزمایش خون غیرطبیعی باشند. برخی جدی هستند و برخی نه. اما مهم است که هر گونه ناهنجاری را با پزشک خود چک کنید. بسیاری از علائم بیماری کبد تا مراحل بعدی ایجاد نمی شوند. بنابراین افزایش آنزیم های کبدی ممکن است اولین سیگنالی باشد که وجود مشکل را نشان دهد. بنابراین آزمایشات چکاپ سالانه را همواره در برنامه تان داشته باشید. انواع آزمایشات خود را با پیشرفته ترین دستگاه ها و مجرب ترین پرسنل در آزمایشگاه آلبرت انجام دهید. اگر هم فرصت کافی برای مراجعه حضوری ندارید می توانید فرم آزمایش در منزل شرق تهران را پر کنید تا پرسنل ما در زمانی که خودتان انتخاب می کنید برای آزمایش به منزل و یا محل کارتان مراجعه کنند.
